V&VN Congres Casemanagers Dementie

Marie Louise Luttik

‘Familiezorg is een manier van denken en werken waarbij de zorgsituatie centraal wordt gesteld. In een zorgsituatie is er sprake van onderlinge relaties tussen een patiënt, zijn/haar familie (of sociale omgeving) en zorgprofessionals. Alle betrokkenen hebben ieder hun eigen verhaal, hun eigen geschiedenis en kijk op de wereld en de zorgsituatie, zij hebben allen een eigen context. Familiezorg is zorg met aandacht voor de context en relaties. Het heeft de intentie een bijdrage te leven aan mensen vanuit een systemisch perspectief.

Als iemand ziek wordt raakt dat niet alleen de zieke zelf, ook zijn familie en/of sociale omgeving wordt erdoor beïnvloed. Familieleden en andere directe naasten komen voor de vraag te staan of en wat ze willen en kunnen bijdragen aan de benodigde zorg. Zeker bij intensieve en langdurige zorgsituaties wordt zorg voor het grootste deel gegeven door familie (partners en/of kinderen). De kwaliteit van de onderlinge relaties tussen patiënt en zijn of haar familieleden en/of directe naasten is bepalend voor de kwaliteit van de zorg. Aandacht voor en ondersteuning van deze onderlinge relaties, in het licht van de zorgsituatie van de patiënt, is dan ook van cruciaal belang.’

Tamara van Ark

Actualisatie Zorgstandaard Dementie

De zorgstandaard dementie is bedoeld voor professionals en heeft als doel om in algemene termen te beschrijven wat vanuit het perspectief van mensen met dementie en hun naasten goede dementiezorg en -ondersteuning is. Daarbij bestrijkt de zorgstandaard alle domeinen van wonen, welzijn, zorg en behandeling. Met als uitgangspunt: de juiste zorg en ondersteuning op het juiste moment. In 2025 vindt actualisatie van de huidige zorgstandaard plaats.

De huidige zorgstandaard is in 2020 door ruim 20 partijen ondertekend en wordt op dit moment geïmplementeerd in samenwerking met de regionale dementienetwerken in heel Nederland.

In 2025 vindt actualisatie van de huidige zorgstandaard plaats. Bij deze actualisatieslag willen we zoveel mogelijk organisaties, professionals en mensen die het betreft betrekken, en willen we rekening houden met de nieuwste kennis en expertise over deze ziekte in al haar diversiteit. Daarmee werken we toe aan een zorgstandaard die meer toekomstig bestendig is. Het doel is dat er in 2026 een geactualiseerde versie van de zorgstandaard gereed is.

Tamara van Ark begeleidt als onafhankelijk voorzitter samen met projectleider Tamara Raaijmakers dit actualisatieproces in nauwe samenwerking met Marieke van Werkhoven, landelijk coördinator van het implementatieprogramma zorgstandaard dementie.

Daarnaast is er actieve betrokkenheid van een begeleidingscommissie en de kerngroep van het implementatieprogramma van de zorgstandaard dementie. De kerngroep fungeert als klankbordgroep bij de actualisatie van de zorgstandaard dementie.

Meer informatie via deze link.

Martijn Vastenburg

Kasper Bormans

Wat Alz?

In de lezing Wat Alz? neemt Kasper Bormans je mee in een inspirerende zoektocht naar de essentie van communicatie. Hij toont hoe verhalen, verbeelding en speelse technieken kunnen helpen om verbinding te maken, zelfs wanneer woorden tekortschieten, zoals bij mensen met dementie. Met pakkende inzichten en concrete voorbeelden laat hij zien hoe dromen richting kunnen geven aan ons handelen en hoe kleine gebaren een groot verschil maken in relaties. De lezing is een mix van wetenschap en verwondering, met praktische handvatten om anders te kijken naar contact en herinneringen. Wat als we communicatie niet alleen rationeel benaderen, maar ook als een kunst van luisteren, voelen en écht aanwezig zijn?

In deze workshop wordt je meegenomen in de specifieke context van dementie op jonge leeftijd. Hoe is de impact van dementie op jonge leeftijd anders dan dementie op oudere leeftijd, hoe is de zorg voor jonge mensen met dementie in Nederland georganiseerd en waar de uitdagingen daarin liggen. We gaan ook in op de impact van dementie op jonge leeftijd op het systeem, het gezin.

We zoomen specifiek in op werk en dementie, waarin we ingaan op de uitdagingen die spelen als werk (kort geleden) nog aan de orde is of hoe werk en professionals die hierbij betrokken zijn een positieve impact kunnen maken.

We nemen je mee in de maatschappelijke businesscase ‘door blijven werken als thuis wonen niet meer mogelijk is’. Waarin is uitgewerkt wat het oplevert als iemand met dementie op jonge leeftijd die al woon in het verpleeghuis een vorm van dagbesteding kan blijven bezoeken.

Duo-workshop; apathie en eigen kracht bij dementie!
Dorien Hofenk & Femke Muller

Altijd al meer willen weten over apathie bij dementie, hoe je het herkent en wat je er nu wel of niet mee kunt en moet doen? Of hoe je eigen kracht bij mensen met dementie kunt stimuleren en waarom je dit zou doen? In deze interactieve duo-workshop maakt u kennis met de werkwijzen Samen in Actie Bij Apathie (SABA-Thuis) en Eigen kracht bij dementie (SPAN+ Thuis), ontwikkeld met en voor mensen met dementie, hun naasten en casemanagers/zorgtrajectbegeleiders.

Dorien Hofenk en Femke Muller van het Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen (UKON), Radboudumc, nemen u graag mee.

Tijdens de workshop krijgt u een overzicht van materialen die bij SABA-Thuis en SPAN+ Thuis horen, en leert u hoe u deze materialen direct kunt toepassen in uw dagelijkse werk. Door middel van praktijkvoorbeelden en interactieve discussie krijgt u bovendien concrete handvatten om zelf aan de slag te gaan met de werkwijzen.

Ontdek hoe je beter kunt omgaan met de impact van traumatische ervaringen bij mensen met dementie. Tijdens deze interactieve workshop:

• Leer je de nieuwste wetenschappelijke inzichten over trauma en dementie.
• Werk je in groepjes met praktijkgerichte casuïstiek.
• Krijg je handvatten om traumasensitief te handelen in jouw dagelijkse werk.

Of het levensverhaal van een persoon met dementie volledig bekend is of niet, de gevolgen van trauma zijn vaak voelbaar. Deze workshop geeft je de tools om hier op een professionele en empathische manier mee om te gaan.

Technologie van de toekomst

E-health: panacee of slecht idee?
Franka Meiland

Er komen steeds meer e-health hulpmiddelen in de zorg beschikbaar. Denk bijvoorbeeld aan tablets, GPS trackers of sociale robots. Ze zouden de zorg beter en efficiënter maken, maar wat komt daar in de dementiezorg van terecht? En hoe denk je er als casemanager over? In deze workshop komen veel voorbeelden aan bod, delen we voor- en nadelen van e-Health toepassingen en geven we elkaar tips voor het gebruik in de praktijk.

Cocreatie in dementieonderzoek:
Samenwerken met moeilijk bereikbare groepen voor inclusieve zorg en welzijn

Bernice Dekker

Onbegrepen gedrag bij ouderen met dementie en een migratieachtergrond leidt vaak tot niet passende zorg en ondersteuning. De erkende OOG-methodiek biedt professionals handvatten om cultuursensitief om te gaan met onbegrepen gedrag, zodat zij beter kunnen inspelen op de behoeften van deze kwetsbare groep.

Het aantal mensen met dementie en een migratieachtergrond neemt de komende tijd toe. Professionals ervaren meerdere drempels in het omgaan met onbegrepen gedrag bij mensen met dementie en een migratieachtergrond. Ze merken dat er bij de doelgroep zelf weinig kennis is over dementie en de ondersteuningsmogelijkheden. De diagnose wordt vaak laat gesteld. De communicatie kan complex zijn en professionals zijn soms handelingsverlegen.

Samen met mensen met dementie, mantelzorgers en professionals van zorgorganisaties Carintreggeland en Cordaan en de hogescholen Windesheim en InHolland de OOG-methodiek ontwikkeld. Deze methodiek ondersteunt professionals om cultuursensitief om te gaan met onbegrepen gedrag bij mensen met dementie thuis. De methodiek bestaat uit het methodisch toepassen van 5 aandachtspunten van cultuursensitief omgaan met onbegrepen gedrag:

Uit het onderzoek blijkt dat de OOG-methodiek professionals minder handelingsverlegen maakt in het contact met cliënten met een migratieachtergrond. Ook weten ze beter hoe en welke vragen ze kunnen stellen om het contact te verbeteren. De erkenningscommissie Ouderenzorg van Vilans is enthousiast over deze cultuursensitieve methodiek: “De OOG-methodiek is een praktische en levendige interventie die met beperkte middelen goed kan worden ingezet.”

In de workshop gaan we met elkaar oefenen met verschillende bouwstenen van de training van de OOG-methodiek, zodat je de OOG-methodiek met je eigen cliënten kunt inzetten. En tevens in je eigen organisatie om collega’s hierin mee te nemen of in je netwerk om cultuursensitief werken op de agenda te zetten.

Drs. Geraldine Visser, is docent en onderzoeker bij het lectoraat Goed leven met dementie en projectleider van de posthbo Casemanagement Dementie en de opleiding Dementie op jonge leeftijd van hogeschool Windesheim in Zwolle.

Cultuursensitief is niet anders dan persoons gericht werken

Als het thuis (te) moeilijk wordt
Angèle Jonker, Centrum voor Consultatie en Expertise

Ook met dementie wonen mensen ‘zo lang mogelijk’ thuis. Dat gaat vaak goed maar soms komen de cliënt, zijn familie en de zorg voor uitdagingen te staan. Als Casemanager weet je daar natuurlijk alles van. Dan kunnen er situaties ontstaan waarin je het gevoel krijgt dat je dreigt vast te lopen, dat de kwaliteit van leven van de cliënt en belastbaarheid van de mantelzorger(s) onder druk komen te staan…   Misschien is er sprake van probleemgedrag en is het nog niet duidelijk waar de aanleiding en de verbeterrichting te vinden is?

CCE kan met betrokkenen de zoektocht naar nieuw perspectief ondersteunen. Samen met cliënt, naasten en zorgverleners wordt er breed, meervoudig en specifiek gekeken naar alle factoren die mogelijk van invloed zijn op het probleemgedrag. Deze vormen tezamen de context. Daartoe behoren de omgeving (sociaal, fysiek en organisatorisch), maar ook hoe de mensen in die omgeving met elkaar omgaan en zich tot elkaar verhouden en cliëntfactoren, zoals bijvoorbeeld trauma of onderliggende somatiek. In die zin kunnen alle betrokkenen rondom de client gelijk hebben. Maar omdat het meestal niet een van de factoren is die leidt tot probleemgedrag, maar de interactie daartussen, verschillende feiten en waarheden, belevingen, betekenissen, belangen, normen en waarden, is het vaak lastig om de situatie te verbeteren.

Maar het kan wel! Tijdens de workshop gaan we breed, meervoudig en specifiek kijken en in gesprek over gedrag, de aanleiding, de betekenis  en komen we tot een integraal beeld. In die gezamenlijkheid kun je namelijk nieuw perspectief vinden en komt de situatie in beweging.

Dr. Angèle Jonker, coördinator bij Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE)

Hoe kun je als casemanager aan de slag met DemenTalent-vrijwilligerswerk voor mensen met dementie.
Jorien Kruijswijk Jansen & Nancy Krauss, Dementalent

DemenTalent zorgt ervoor dat mensen met geheugenproblemen gewoon blijven meedoen in de maatschappij. Wij helpen hen met het vinden van vrijwilligerswerk via ons platform. Zij vinden daar een vrijwilligersplek die bij hen past, iets wat ze kunnen en leuk vinden. Op die manier verbinden wij organisaties of bedrijven die de waarde inzien van een vrijwilliger met dementie aan mensen die heel veel te geven hebben.
Maar wat kun je daarmee als casemanager? Daar gaan we graag actief mee aan de slag in een workshop op het congres op 3 juni.

Naar aanleiding van een motie, heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) aan PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (PwC) gevraagd om de inzet van casemanagement dementie door te rekenen. In de zomer en het najaar van 2024 is aan dit onderzoek gewerkt. In december 2024 is het eindrapport gedeeld met de Tweede Kamer via een kamerbrief.

Tijdens de workshop worden de belangrijkste inzichten uit het onderzoek gedeeld. Vertrekkend vanuit de huidige situatie wordt allereerst inzicht gegeven in de personele en financiële consequenties (in FTE en euro’s) van de inzet van casemanagement professionals in de verschillende fasen van de cliëntreis dementie (vanaf de niet-pluis fase tot en met (de overgang naar) intramurale Wlz-zorg).

In aanvulling op deze doorrekening, worden de baten van casemanagement dementie en stimulerende voorwaarden om inzet hiervan te vergroten toegelicht.

De diagnose dementie en dan?!?!
Cynthia Hofman, senior onderzoeker Vilans / landelijk coördinator NGN

In deze interactieve sessie, gepresenteerd door het Nederlands Geheugenpoli Netwerk (NGN), gaan we in gesprek over hoe de overdracht van de geheugenpoli naar casemanagement in de praktijk gebeurt. Patiënten en hun naasten staan vaak voor veel vragen en onzekerheden. Hoe verloopt deze overgang in jouw regio? Wat gaat goed, en waar kunnen we nog verbeteren?

Het NGN werkt eraan om de zorg, ondersteuning en begeleiding op geheugenpoliklinieken te verbeteren. Maar we weten ook: goede samenwerking met casemanagers is cruciaal voor de kwaliteit van zorg na de diagnose. We willen graag van jou horen hoe jij de overdracht ervaart en welke behoeften er bij jou en je collega’s leven.

Door ervaringen te delen, kunnen we samen zoeken naar oplossingen voor een nog soepelere en warmere overdracht van zorg. Meld je aan voor deze sessie en help mee om de samenwerking tussen geheugenpoli’s en casemanagement verder te verbeteren, zodat mensen met dementie en hun naasten de best mogelijke ondersteuning krijgen.